Wanneer je een nieuwe baan start in Nederland, krijg je niet zomaar een willekeurig salaris. In veel sectoren bepaalt een salarisschaal met bijbehorende treden je exacte maandelijkse beloning. Maar waar begin je op die schaal? En kun je daar invloed op uitoefenen? In dit artikel lees je hoe jouw ervaring, opleiding, functie en onderhandelingsvaardigheden invloed hebben op je startpositie – én je toekomstige groei.
Wat zijn salarisschalen en treden?
Salarisschalen zijn gestandaardiseerde tabellen die aangeven welk salaris hoort bij een bepaalde functie of functieniveau. Elke schaal bestaat uit een reeks treden, die elk een concreet bruto maandbedrag vertegenwoordigen. Deze treden vormen samen de opbouw van je salaris binnen een functie. In cao’s, bij overheden, zorginstellingen en het onderwijs zijn deze schalen vaak wettelijk vastgelegd. In het bedrijfsleven worden ze soms als richtlijn gebruikt.
Een voorbeeld: schaal 9 in de cao Rijk loopt van trede 0 tot en met trede 15. Hoe verder je stijgt, hoe hoger je salaris wordt. Je begint op een bepaalde trede en stijgt jaarlijks – mits je goed functioneert – één stap omhoog. Je komt dus langzaam dichter bij het maximum. Dat maakt je startpunt erg bepalend voor je totale inkomensontwikkeling.
1. De invloed van werkervaring
Werkervaring is een van de belangrijkste factoren bij het bepalen van je starttrede. Hoe meer jaren relevante ervaring je hebt, hoe hoger je meestal instroomt. Werkgevers willen vaak een inschaling die recht doet aan je achtergrond. Zeker als je vergelijkbare verantwoordelijkheden hebt gehad, kun je dit krachtig onderbouwen. Je laat daarmee zien dat je snel zelfstandig kunt functioneren.
Let wel: ervaring hoeft niet altijd fulltime of binnen dezelfde branche te zijn. Ook relevante ervaring als zzp’er, in het buitenland of in verwante functies telt mee. Benoem je ervaring duidelijk tijdens het arbeidsvoorwaardengesprek en geef voorbeelden van je toegevoegde waarde.
2. Je opleidingsniveau telt mee
Naast ervaring speelt je opleidingsniveau een belangrijke rol. Veel cao’s koppelen bepaalde schalen aan diploma-eisen. Zo start iemand met een hbo-diploma vaak hoger dan iemand met een mbo-achtergrond, mits de functie dat niveau vereist. Universitair opgeleiden beginnen in sommige gevallen zelfs meteen in een hogere schaal dan collega’s met minder formele opleiding.
Heb je aanvullende certificaten, cursussen of een post-hbo? Vergeet die niet te benoemen. Vaak worden die ook meegewogen, zeker als ze relevant zijn voor je werkgebied.
3. De functie-inhoud bepaalt de schaal én de trede
Niet alleen jij als persoon, maar ook de inhoud van de functie bepaalt je plek in het loongebouw. Hoe complexer de werkzaamheden, hoe hoger de schaal waarin de functie valt. Binnen die schaal zijn er dan weer treden die afhankelijk zijn van je ervaring. Let dus op twee zaken:
- In welke schaal valt de functie?
- Op welke trede binnen die schaal begin jij?
Een coördinator kan bijvoorbeeld in schaal 8 vallen, terwijl een teamleider schaal 10 krijgt. Binnen schaal 10 zijn de eerste treden voor starters, en de hogere voor ervaren krachten. Lees de functiebeschrijving goed en stel vragen over het inschalingsbeleid.
4. Onderhandelen over je trede: zo doe je dat
Veel mensen durven niet te onderhandelen over hun trede. Ze denken dat het vastligt of dat ze “lastig” zijn als ze het bespreken. Toch is onderhandelen hier heel normaal – en vaak ook nodig. Want het maakt echt verschil of je op trede 3 of op trede 6 begint. Dat kan duizenden euro’s per jaar schelen over meerdere jaren.
Bereid je dus goed voor. Doe marktonderzoek. Kijk in de cao of online naar salarisschalen. Bepaal vooraf je ondergrens én je wens. En gebruik krachtige, feitelijke argumenten zoals:
- “Ik heb 4 jaar ervaring in een soortgelijke functie.”
- “Ik beschik over een relevante hbo-master.”
- “Ik heb aantoonbare resultaten behaald in mijn vorige rol.”
Je kunt het zo formuleren:
“Gezien mijn ervaring en opleiding, lijkt het me passend om in te stromen op trede X. Kunnen we daarover in gesprek?”
5. Wat zegt de cao of het bedrijfsbeleid?
Als je in een sector werkt met een cao (bijvoorbeeld cao Zorg & Welzijn, cao Rijk, cao VO), dan staan de salarisschalen en treden daar exact in beschreven. Dat geeft houvast. Maar het betekent niet dat er geen ruimte is. Veel cao’s geven aan dat ervaring, opleiding en prestaties meegewogen mogen worden voor de startinschaling.
Werk je in een sector zonder cao? Dan hanteert de werkgever vaak een eigen salarishuis of functiewaarderingssysteem. Ook dan geldt: hoe beter jij jouw waarde onderbouwt, hoe sterker je positie.
6. Jaarlijkse doorgroei in de schaal
In de meeste cao’s is afgesproken dat je jaarlijks – bij voldoende functioneren – een trede stijgt. Dat wordt ook wel de “periodieke verhoging” genoemd. Zo groei je elk jaar een beetje in je loon. Zodra je het maximum van je schaal bereikt hebt, stopt de automatische verhoging. Je kunt dan alleen nog stijgen door promotie of schaalverhoging.
Bij sommige werkgevers is deze jaarlijkse stap afhankelijk van een functioneringsgesprek of beoordelingssysteem. Presteer je goed? Dan krijg je een stap erbij. Presteer je uitzonderlijk goed? Dan kun je soms zelfs een extra trede krijgen. Vraag hiernaar bij je HR-afdeling of in je cao.
7. Waarom dit alles ertoe doet
Veel mensen accepteren automatisch het tredevoorstel van een werkgever, zonder er kritisch naar te kijken. En dat is zonde. Want die eerste trede is de basis voor jaren aan loonontwikkeling, pensioenopbouw, en waardering. Het kan letterlijk tienduizenden euro’s schelen over een loopbaan.
Stel: je begint op trede 2 in plaats van trede 5. Dan krijg je jaarlijks minder verhoging, je pensioen groeit langzamer, en je positie bij toekomstige onderhandelingen is zwakker. Begin dus sterk. Weet wat je waard bent. En durf dat te claimen.
Samenvattend
Je plek op de salarisschaal is geen toeval. Het is het resultaat van wat je meebrengt – én wat je durft te vragen. Dus:
- Check vooraf de schaal waarin je functie valt.
- Onderzoek de bijbehorende treden en jouw marktwaarde.
- Onderhandel op basis van ervaring, opleiding en prestaties.
- Vraag wat de cao of het bedrijfsbeleid hierover zegt.
- Beoordeel je jaarlijkse doorgroeimogelijkheden.
Wil je sparren over je positie, of oefenen met je onderhandelingsgesprek? Bekijk dan onze gratis tools, coaching of voorbeeldzinnen. Want een goede startpositie verdien je – en die leg je zelf vast.
